رقابت انتخاباتی سالم؛ عیار اصول‌گرایی

 

با توجه به تاکید مقام معظم رهبری، ضرورت رقابت سالم در این مقطع بیش از پیش احساس می‌شود و این توصیه‌ها باید برای تمام کاندیداها به ویژه اصول‌گرایان، فصل‌الخطاب باشد که این خود مصداق تبعیت آن‌ها از ولایت فقیه است.  

 

  

رهبر معظم انقلاب اسلامی در خطبه‌های نماز جمعه‌ی 14 بهمن ماه 1390، برای دومین‌بار در آستانه‌ی نهمین دوره‌ی انتخابات مجلس شورای اسلامی، بر لزوم رقابت سالم در این دوره از انتخابات تاکید کردند و فرمودند: «آنچه در انتخابات لازم است، رقابت سالم است؛ رقابتِ بدون تهمت‌زنى و بدگویى به یک‌دیگر است. فضاى انتخابات باید سالم باشد.»  

پیش از این نیز ایشان در 19 دی ماه در جمع مردم قم بر ضرورت برگزاری انتخاباتی سالم و رقابتی تأکید نمودند: «رقابت غیر از خصومت و تهمت‌زنی متقابل است، رقابت به معنای اثبات خود با نفی دیگران نیست. رقابت، دادن وعده های خلاف قانون، برای جلب نظر مردم نیست.»

توصیه‌ها و هشدارهای داهیانه‌ی رهبر انقلاب، البته تنها مختص به این دوره از انتخابات نبوده است و علاوه بر تبیین وظایف مردم (از جمله انتخاب درست) و مجریان انتخابات (به ویژه تکلیف امانت‌داری)، توصیه‌ها، هشدارها و تبیین وظایف و مسؤولیت های کاندیداهای انتخاباتی، همواره بخش مهمی از منشور انتخابات در کلام رهبر معظم انقلاب را هم‌چون حضرت امام (ره) تشکیل می‌دهند.

مقام معظم رهبری همواره در آستانه‌ی انتخابات لزوم رقابت سالم و رعایت اصول اخلاقی در فعالیت‌های انتخاباتی را برای نامزدهای انتخاباتی، هواداران آن‌ها، مردم و مسؤولان متذکر شده‌اند. سخنان معظم‌له در دور قبلی انتخابات مجلس شورای اسلامی، گویای این دغدغه‌ی همیشگی ایشان است: «از طرف علاقه‌مندان به نامزدهای انتخاباتی گوناگون، بداخلاقی های انتخاباتی، شایسته‌ی ملت ما نیست؛ تهمت‌زدن آدم‌های مؤمن را، مصونیت‌دار از لحاظ اسلامی و شرعی را؛ در معرض هتک آبرو قرار دادن در شب‌نامه‌ها، در مطبوعات، در پایگاه‌های اینترنتی و غیره، این‌هااصلاً مصلحت نیست. من به طور جد از همه‌ی کسانی که نسبت به نامزدهای مختلف علاقه‌مندی ای دارند، درخواست می‌کنم، اصرار می‌کنم که این علاقه‌مندی خودتان را از راه تخریب دیگران، اهانت به دیگران، متهم کردن دیگران نشان ندهید. هرچه می‌خواهید،از نامزد مورد علاقه‌ی خودتان تمجید کنید، تعریف کنید؛ اما دیگران را تخریب نکنید.این علامت بدی است.»

فضای دروغ و افترا، شایعه پراکنی، انگ زنی، تخریب سایر نامزدها، وعده های توخالی، بحران‌نمایی و سیاه‌نمایی از وضع موجود و در یک کلام رقابت ناسالم، یکی از آسیب‌های جدی فضای انتخاباتی است و علل تاکید مقام معظم رهبری بر فضای رقابتی سالم و نیاز جامعه به این مقوله، از چند جهت قابل ملاحظه است.

اول آن‌که، عرصه‌ی انتخابات در جمهوری اسلامی، برخلاف بسیاری از کشورهای سکولار، عرصه‌ی قدرت‎طلبی نیست. ماهیت انقلاب اسلامی، بر اساس ارزش‌های اسلامی، معنوی و اخلاقی بنا شده است و مردم نیز از وکلا و نمایندگان مجلس شورای اسلامی و مسؤولین نظام، به مثابه اسوه‌های اخلاق، فضیلت، دانش و اخلاق صحیح اجتماعی انتظار دارند، پای‌بندی خود را به آموزه های اسلامی و انقلابی عینیت ببخشند.

 

از این رو طبیعی است کسانی که می‌خواهند ورود به یکی از مهم‌ترین جایگاه‌های تصمیم‌گیر و تصمیم‌ساز نظام جمهوری اسلامی داشته باشند، در وهله اول، بایستی اهلیت و شایستگی خود را در برهه‌ی پرلغزش جذب آرای عمومی، به نمایش گذارند. به همین جهت، فضای رقابت ناسالم، نوعی خودزنی سیاسی است که در آن، با هیاهو، غوغاسالاری و جنجال‌های تبلیغاتی، تنها قدرت انتخاب صحیح از مردم گرفته می‌شود و به جهت غلبه احساسات، امکان ورود و نفوذ نااهلان تسهیل می‌شود و در مقابل آن، رقابت سالم زمینه‌ساز انتخاب آگاهانه‌ی مردم از نامزدهای اصلح را فراهم می‌کند.
 

از سویی، دیگر پیامد بداخلاقی‌های سیاسی و رقابت ناسالم، تفرقه‌ها و بحران نمایی‌ها که در مقاطع انتخاباتی، فرصت بروز بیشتری دارد، گسترش فضای بی اعتمادی و یاس در جامعه است که در کل، به استحکام بنیان نظام اسلامی ضربه می‌زند. حال آن‌که ایجاد فضای اعتماد به نظام، می‌تواند زمینه و بستر خدمت‌رسانی به مردم و نظام را فراهم نماید، به گونه‌ای که مردم از ورود نمایندگان صالح و معتمد به مجلس احساس رضایت کنند و نمایندگان منتخب، با آزادی و طیب خاطر بیشتری به انتظارات و مطالبات عمومی، جامه عمل بپوشانند.

این آسیب همچنین با توجه به شرایط حساس داخلی و خارجی نهمین دوره ی انتخابات مجلس شورای اسلامی، ضرورت رقابت سالم میان کاندیداها را به مراتب افزایش می‌دهد. چرا که انتخابات نهم مجلس شورای اسلامی، اولین انتخابات جمهوری اسلامی ایران پس از فتنه‌ی 88 است و شرایط حساس منطقه و جهان و بیداری اسلامی در حال گسترش، یکی دیگر از علل اصلی نیاز به فضای سالم رقابتی است.

برنامه‌ریزی‌ها و تاکتیک‌های دشمن برای مقابله نرم با نهمین دوره‌ی از انتخابات مجلس، نیز نشان می‌دهد سناریوی نخست دشمنان، کاهش و عدم مشارکت مردم است. از دیدگاه دولت‌مردان غربی، میزان مشارکت مردم در انتخابات به معنی میزان مقبولیت و مشروعیت نظام سیاسی مستقر است و از طرفی مشارکت بالای مردمی، قدرت بازدارندگی خارجی، تنظیم روابط سیاسی- بین‌المللی و نیز الگوپذیری ملت‌های منطقه از مدل حکومتی جمهوری اسلامی در وضعیت سیال سیاسی این کشورها را به همراه دارد. به همین جهت، کشورهای غربی از مشارکت حداکثری در ایران نگرانند، همواره القای گسست بین مردم و حاکمیت را در کاهش مشارکت مردمی در انتخابات جست‌وجو می‌کنند و البته رفتار‌سیاسی و نوع مواجهه‌ی خود با نظام را بر اساس این مشارکت تنظیم می‌نمایند.

با این نگاه، فضای تخریب، بحران‌سازی و بحران‌نمایی از نارسایی‌های موجود و برجسته‌سازی اختلافات درونی، در سطح نخست، با هدف پایین آوردن مشارکت عمومی انجام می‌شوند که شکل‌گیری یک انتخابات رقابتی در درون خانواده نظام و انقلاب با هدف مشارکت گسترده‌تر، مهم‌ترین راه مقابله با این سناریو است و بنابراین، باید برنامه‌ریزی‌ها به سمت تشکیل رقابت سالم انتخاباتی، صورت گیرد.

از این رو، اخلاق انتخاباتی آبی بر آتش این بحران‎سازی کاذب و دشمن‌ساز، در فضای سیاسی کشور است و بر این اساس است که بیانات مقام معظم رهبری در خصوص پیش شرط‌های رقابت سالم، مرزی است میان حق و باطل؛ و کسانی که حیات خود را در تهمت‌زنی و افترا و ایجاد اغتشاش و تشویش اذهان مردم می‌بینند و مسیر انحراف از توصیه‌های ایشان را برای اثبات خود و نفی دیگران برگزیده اند، آگاهانه یا ناآگاهانه بخشی از پازل دشمن محسوب می‌شوند. در مقابل، توجه به تذکرات مهم معظم‌له توسط کاندیداها و مسؤولان اجرایی، بی شک همان‌گونه که مژده دادند به خلق انتخاباتی «دشمن شکن» در اسفند ماه منجر خواهد شد که نه تنها اثرات مثبت و تعیین‌کننده‌ای در داخل کشور خواهد داشت که پیام های مهمی را هم برای ملت‌های در حال انقلاب منطقه ارسال خواهد کرد.

بر این اساس، با توجه به تاکید مقام معظم رهبری، ضرورت رقابت سالم در این مقطع بیش از پیش احساس می‌شود و بیانات ایشان در انتخابات باید برای تمام کاندیداها به ویژه اصول‌گرایان، فصل‌الخطاب باشد که این خود مصداق تبعیت آن‌ها از فرامین معظم له است. در این میان به نظر می‌رسد دیدگاه‌ها و تفکرات متعدد در درون جریان اصول‌گرایی ، پتانسیل یک رقابت جدی انتخاباتی در بین اصول‌گرایان را به وجود آورده است.

این جریانات بایستی در رهگذر فضای انتخاباتی کشور با بیان توانمندی‌ها و برنامه‌های خویش و پرهیز از تبدیل شدن رقابت به یک چالش امنیتی، دوری از تخریب، شعارگرایی و شخص‌محوری، نگرش و بینش سیاسی مردم را ارتقا بخشند و با رقابت سالم و رعایت شعائر اخلاقی وضوابط قانونی به تقویت شور انتخاباتی در کشور بپردازند.

اما یک آسیب‌شناسی کلی از صحنه‌ی رقابت انتخاباتی نشان می‌دهد که فضای درونی جبهه‌ی اصول‌گرایان، خواسته یا ناخواسته، به تقویت این تصور دامن زده است که بعضا به فرامین رهبری در خصوص رقابت سالم، بی توجهی صورت گرفته است.

تمرکز کاندیداهای اصول‌گرا بر بزرگنمایی اختلاف‌های یکدیگر، آسیب بارز فضای انتخاباتی موجود اصول‌گرایان است که به جای تاکید بر اشتراکات حداکثری برای حل و فصل اختلافات و تفاوت سلیقه‌ها در پیش گرفته شده است.

سیاه‌نمایی از وضعیت کشور، زیر سؤال بردن دست‌آوردهای نظام،  برجسته نمودن تخلفات و ناکارآمد جلوه دادن نظام و...نیز از جمله دیگر آسیب های فضای فعلی است که رقابت موجود در درون جریان اصول‌گرایی را به کشکمش‌ها و نزاع‌های دشمن شاد کن تنزل داده و می‌تواند به القای یاس، ناامیدی و بی‌اعتمادی در قاطبه‌ی مردم منجر شود.

القای تقابل علما و بزرگان دینی و حتی جسارت به بزرگان، ایجاد اختلاف و یا سیاسی و کوچه بازاری کردن تفاوت دیدگاه‎‎های علمی آن‎ها برای ارضای نیاز چند روز رقابت سیاسی، اپیدمی شایع دیگر گریبان‌گیر ماراتن انتخاباتی اصول‌گرایان است. بدیهی است سامان دادن یک رقابت درونی با تحدید ظرفیت گسترده‌ی علمای طراز اول، به عضویت در یک گروه، جمعیت و یا یک جبهه‌ی سیاسی خاص و خرج کردن از ذخایر همیشگی و ارزشمند بزرگان دینی و تراشیدن از منزلت روحانیت خط مقدم انقلاب اسلامی، خطایی استراتژیک و غیرقابل‎جبران است.

نسبت دادن مکرر عبارات و اتهاماتی از هواداران هر یک از دو جبهه‌ی اصول‌گرایی به یک‌دیگر، هم‌چون ارتباط جبهه‌ی پایداری با جریان انحرافی و انگ وحدت شکنی توسط این جبهه و در سوی دیگر میدان، انتساب جبهه‌ی متحد به پشتیبانی آقای هاشمی و... و اتهام اتصال هر دو جبهه به کانون‌های قدرت و ثروت، سهم خواهی و... نمود بارز این فضای غیراخلاقی و نامطلوب و نیز همراهی با فتنه‌گران داخلی و خارجی است. برعکس، «خوداصلح پنداری» با صفت‌سازی هایی چون «صاحبان انحصاری گفتمان ناب اصول‎گرایی و خالص‎سازی»، «صاحبان حماسه‎‎های 3تیر و 9دی»، «دارای بیشترین بدنه‌ی اجتماعی»، «تنها عاملان به ندای وحدت رهبری» و.. دیگر، نمودهای بداخلاقی‌های انتخاباتی است که هر دو جبهه، کم و بیش، بدان دچار بوده اند.

نمونه‌ی روشن دیگری از بداخلاقی انتخاباتی در این رقابت درونی نیز، انتشار نقل‎قول‎های محرمانه و بعضا نادرست و غیرمستند از مقامات عالی‎رتبه‌ی نظام، به ویژه رهبر انقلاب در حمایت از این و یا آن جبهه و تفسیر به رأی و مصادره به مطلوب فرمایشات رهبری است که هر دو جبهه در روزهای باقی‌مانده، باید به شدت از چنین نگاه ابزاری به والاترین جایگاه نظام اسلامی بپرهیزند.

هم چنین، پرداختن به مسایل حاشیه‌ای و یا کلی‌گویی‌ها در موافقت و مخالفت، تلاش برای جهت دادن به افکار عمومی و آماده کردن ذهنیت جامعه از طریق نظرسنجی‌های مشکوک،ایجاد هیجان‌های کاذب و جوسازی‌های بی‌مبنا و ادعاهای غیر مستند فضای انتخابات را احساسی و ملتهب می‌کند و چارچوب منطقی و اخلاقی انتخاب را بر هم می‌زند. روشن است در این شرایط، ائتلاف جریان‌های مسأله‌دار، در مقابل نیروهای معتقد به آرمان‌های اصیل انقلاب اسلامی، به احتمال انتخابی ناخوشایند در مجلس نهم، را افزایش خواهد داد.

 

بر اساس آنچه گفته شد، بیانات رهبری حکیم انقلاب، منشور عملی حرکت همه‌‌ی جریان‌های حاضر علی الخصوص اصول‌گرایان در نبرد انتخاباتی پیش رو است که موفقیت در آن عمل حقیقی به منویات رهبری است و هر یک از جریانات باید بکوشند ترجمان عملی این منویات را در کنش سیاسی خود نشان دهند. پرواضح است، مجلس قوی و سالم، در نتیجه ی رقابت سالم حاصل خواهد شد و عمل به منویات رهبر انقلاب، رعایت تقوای الهی و خالص کردن انگیزه‌ها و نیات درونی، انتخابات نهم را عرصه‌ای مغتنم برای ارتقای فرهنگ سیاسی کشور و تجربه‌ای خاطره‌انگیز در حافظه تاریخی جمهوری اسلامی تبدیل خواهد کرد.